1. Co to jest system opustów?
System opustów, który obowiązywał do końca 2023 roku, polegał na tym, że osoby posiadające instalacje fotowoltaiczne mogły przekazywać nadwyżki wyprodukowanej energii do sieci i odbierać je w późniejszym czasie w ramach tzw. opustów. Przykładowo, za każdą 1 kWh energii wysłaną do sieci, użytkownik mógł odebrać od 0,7 do 0,8 kWh energii w przyszłości (w zależności od wielkości instalacji). To oznaczało, że użytkownicy fotowoltaiki nie musieli natychmiastowo konsumować całej wyprodukowanej energii, a nadwyżki mogły być przechowywane w sieci na zasadzie wymiany.
Dzięki temu systemowi, inwestycja w panele fotowoltaiczne była bardzo korzystna, ponieważ właściciele instalacji mogli znacząco obniżyć swoje rachunki za energię, praktycznie nie ponosząc kosztów przechowywania energii (np. w akumulatorach).
2. Co to jest net-billing?
W 2024 roku system opustów został zastąpiony przez system net-billingu, który funkcjonuje na zupełnie innych zasadach. Zamiast wymiany nadwyżek energii na "opusty", nadwyżki energii wysyłane do sieci są teraz sprzedawane po cenie rynkowej, a użytkownik otrzymuje wynagrodzenie za każdą wyprodukowaną kWh energii, która nie została zużyta na potrzeby własne.
W ramach net-billingu właściciele instalacji fotowoltaicznych mogą sprzedawać nadwyżki energii po cenie ustalonej na rynku. Ceny energii mogą się różnić w zależności od pory dnia i wahań rynkowych, co oznacza, że wysokość wynagrodzenia za nadwyżki energii nie jest stała i zależy od aktualnych warunków na rynku energetycznym. Oznacza to, że system ten jest mniej przewidywalny niż wcześniejszy system opustów.
3. Jakie zmiany wprowadzono w rozliczaniu energii?
Jedną z kluczowych różnic między systemem opustów a net-billingiem jest sposób, w jaki odbywa się rozliczenie nadwyżek energii. W systemie opustów, nadwyżki energii były „przechowywane” w sieci i wykorzystywane przez właściciela instalacji w późniejszym czasie, co oznaczało, że praktycznie cała energia wyprodukowana przez panele mogła być konsumowana przez właściciela (z niewielkimi stratami).
W systemie net-billingu, nadwyżki energii są natomiast sprzedawane na rynku, a użytkownik otrzymuje za nie wynagrodzenie. Oznacza to, że system fotowoltaiczny wciąż może być wykorzystywany do zasilania własnych urządzeń, ale nadwyżki trzeba sprzedać, a nie przechować na później. Warto jednak zaznaczyć, że ta zmiana wiąże się z mniejszą elastycznością – nadwyżki energii nie są już dostępne do „wymiany”, ale muszą zostać sprzedane.
4. Kiedy net-billing jest bardziej opłacalny?
Net-billing może być bardziej opłacalny w sytuacji, gdy ceny energii rynkowej są wysokie, a instalacja fotowoltaiczna generuje duże nadwyżki, które można sprzedać po dobrej cenie. W takich warunkach, sprzedaż energii na rynku może przynieść większy zysk niż korzystanie z systemu opustów, który dawał stałą, ale niższą wartość wymienianej energii.
Z kolei dla osób, które zużywają większą część wyprodukowanej energii, system opustów był bardziej korzystny, ponieważ umożliwiał przechowywanie nadwyżek na później i wykorzystanie ich w dowolnym momencie.
5. Jakie są wady systemu net-billingu?
System net-billingu ma kilka wad, które mogą wpłynąć na jego opłacalność. Po pierwsze, ceny energii na rynku są zmienne, a w przypadku niższych cen prądu, sprzedaż nadwyżek może być mniej opłacalna. Warto także zauważyć, że system ten nie zapewnia takiej pewności finansowej jak poprzedni system opustów, ponieważ dochód z sprzedaży energii zależy od aktualnych warunków rynkowych.
Ponadto, w przypadku instalacji o mniejszych mocach, gdzie produkcja energii nie przewyższa zapotrzebowania na prąd, właściciele mogą nie skorzystać z systemu net-billingu w pełni, ponieważ nie mają nadwyżek energii do sprzedaży.
6. Co wybrać: system opustów czy net-billing?
Dla osób, które zainwestowały w fotowoltaikę przed 2024 rokiem, wciąż obowiązuje system opustów, ale dla nowych inwestorów konieczne będzie przejście na system net-billingu. Dla niektórych użytkowników system opustów był korzystniejszy, ponieważ oferował stały, przewidywalny sposób rozliczania nadwyżek energii. Z kolei system net-billingu może okazać się bardziej opłacalny w przypadku wysokich cen energii i dużych nadwyżek energii, które można sprzedać na rynku.
Warto podkreślić, że zmiany te nie muszą oznaczać drastycznej różnicy w opłacalności inwestycji w fotowoltaikę. W przypadku dobrze dobranej instalacji, obniżenie rachunków za energię może wciąż zapewnić szybki zwrot z inwestycji, nawet w systemie net-billingu.
Podsumowanie
Zamiana systemu opustów na net-billing oznacza ważne zmiany w sposobie rozliczania nadwyżek energii wytwarzanej przez panele fotowoltaiczne. Choć system net-billingu daje większą elastyczność i możliwość sprzedaży nadwyżek energii po cenie rynkowej, może również wiązać się z pewną nieprzewidywalnością i zmiennością dochodów z fotowoltaiki. Ostatecznie, wybór systemu zależy od indywidualnych warunków i potrzeb użytkownika, jednak dla wielu inwestorów fotowoltaika wciąż pozostaje opłacalną inwestycją, niezależnie od zmiany systemu rozliczeń.
